CAVTVMeſtedicto ProprætorisPariſienſis,ne cui hanc EuripidisMedeæuerſionem, iniuſſu MichaëlisVaſcoſani,quadriennij ſpacio imprimere liceat, aut alibi impreſſam uendere.Quicontra hoc edictum fecerit, iudicis arbitratu ac librorum amiſſionemulctabitur. DatumPariſiisXV.Calend.MaijM.D. XLIIII.
NOndubito pleroſq; futuros, Princepsclariβime, qui ſtatim ubi hæc in manus ſumpſerint, meamadmirentur impudentiā, uel potius temeritatem, quòd in tanto bonorūingeniorum prouentu, id ego potiβimùm ſim auſus aggredi, quodaliorum uel pudor refugerat, uel reformidarat audacia, atque Euripidiuertendo manū admoliri non pertimuerim, præſertim cum nōignorarem hanc à plerisq; rem prius tentatam, uni Eraſmoita ſucceβiſſe ut iuxtà ab incepto me deterrere debuerit illorumcaſus, atque huius felicitas: qui præterquam quòd ad eam remuenerat tot bonarū artium præſidio inſtructus, etiam ſiqua eratin hac parte nouitatis gratia, eam præoccupauerat. Accedit& illud, quòd præter ſummam in choris obſcuritatem (quæ huicſcriptori adeò familiaris eſt, ut eam de induſtria ſectatus eſſeuideatur) hæc ipſa quondam fabula ab Ennioprius uerſa fuerat, cuius non pauci uerſus adhuc in ueterumcommentarijs paβim leguntur: quorum comparatio his noſtris, alioquiobſcuris, plurimumſualuce officere poſſet.Egouerò tantum abeſtut his à ſcribendorebus fuerim deterritus,ut in utriuſq;fortunæ qualēcunq; euentū non mediocre præſidiumhinc fore iam animo præceperim, atque mihi ipſiquodammodo ſpopōnderim.Namtametſiplauſumà ſtudioſorumtheatro hæc fabula non accipiat, ſiutcunque tamen ſteterit,nec ignominioſeexplodatur, nunquam æquè moleſteferam, Enniiatque Eraſmiauctoritate mihi tenebras offundi, quàm me poſttam præclara nomina qualemcunque ſaltemlocum tenuiſſe.Hocuerò quicquid eſtoperæ, nos tibi Princepsclariβ. potiβimùm cenſuimusdicandum, non modò ut grati ſaltemanimi profeβione tuam erga me ſummamteſtarerhumanitatem, aut à ueſtræfamiliæ nobiliβimæ ſplendorecontra calumniantium inuidiam præſidiūmihi peterem, ſedut meliori ſpereliquorum doctorum suffragijs me committerem, ſitui iudicij prærogatiuo ſubnixuseſſem,qui cum in omni diſciplinarumgenere principatum teneas, ac in hoc poeticaeſtudioſingulariquadam felicitate uerſeris,ſolestamen, ut inquit ille, meas eſſealiquid putare nugas.
ARGVMENTVM.
IAſonMedeacomite Corinthumprofectus, cum GlaucaCreontisCorinthiorumregis filia nuptias paciſcitur.Medeauerò indicto à Creonteexilio, unius diei moram exorat. Idq;beneficium ut remuneraretur, dono per filios ad Glaucammittit ueſtem& coronam auream, quibus illa induta extinguitur: Creonquoque filiæ adhærens perit. Medeacum ſuosinterfeciſſetliberos, currum quem à Soleacceperat, alatis draconibus iunctum, conſcendit,atque Athenas profugit. IbiqueAegeoPandionisfilio nubit. Pherecydesautem & Simonidesaiunt, Iasonemà Medearecoctum, iuuenem denuo factum. Depatre uerò eius Aeſone,is qui de Argonautarumreditu ſcripſit,ita inquit:
Atqueiterum blanda fecit reuirere iuuenta Aesona,ſubtilidiſtringensarte ſenectam, Plurimacum labris coxiſſetpharmaca in aureis.
Aeſchylusin fabula quæ nutrices Bacchiinſcribitur,ait Bacchinutrices, earumque uiros, iuuenes ab ea denuo factos. Staphilusautem inquit Iaſonemquodammodo à Medeaperemptū. Namcum eius ſuaſuſubArguspuppe obdormiret, nauisq; iamiam uetuſtateſolueretur,ruina puppis oppreſſusperijt.
Aliter
per AriſtophanemGrammaticum.
Medeaodio aduerſusIaſonemconcepto propter nuptias GlaucæCreontisfiliæ, Glaucam,Creonta,ac ſuosetiam liberos interemit, relictoque IaſoneAegeonupſit.
FabulaCorinthifingitur agi. Choruseſtè mulieribus Corinthijs.Docuiteam Pythodoroprætore circiter octogeſimamſeptimamOlympiadem.
Nut.Domusheu perijt. Deſertaomnia. detinet illum Aulatyranni, ac contabeſcit Luctuin thalamis hera, amicorum Nullomollita animum hortatu.
Med.Heuheu, ruat in caput hoc miſerum Fulmenab æthere.quis mihi ſupereſt Dehincuitæuſus,uiuere ut optem? Eheulongis tristem curis, Parcæ,miſeramabrumpite uitam.
Cho.AudistiôIupiter, ôtellus, Olux, quam uocem miſeraedat Mulier?quod tandem immoderatum Thalamideſyderiumcogit, Stulta,accelerare horam fati? Iſtudne expete. quòdſiconiux Connubiotuus alio fruitur, Idne improperes illi crimen. Hanctibi iudex Iupiteræquus Dirimetlitem. ne te afflictes Sociumlugendo tori.
Cr. Temetuo (quorſumfalſaopus praetēdere?) Letalegnatæne exitium struas meæ. Cauſætimorem ſuggerunthunc plurimæ. Sagaxes, artes gnara longèpeβimas, Grauiterq;tædisorba fers diuortium. Etnunc minari fama te refert malum Sponſoque,ſponſæque,& nouænuptæpatri. Atid prius quàmfiat, anteuortere Volocauendo. præſtatautem odium tuum Nuncferre, ſeraquàm,peracto facinore, Hanclenitatem luere pœnitentia.
Med. Nonfama primùmnunc nocet Creonmihi Miſeræ,ſedantèdamna non ſemeldedit. Quicunqueuera præditusprudentia eſt, Nediſciplinisliberos impenſius Eruditatæquo,nec ſaperedoceat nimis. Nampigra præterquæſequunturocia, Obliquusurget liuor illos ciuium. Apudimperitos ſcitaſiſophiænoua Promas,ineptum rentur, atque inutilem. Atſiputere denuo præcellere Hosqui ſophorumauthoritatēuendicant, Erismolestus. idque adeòmihi euenit. Peritacum ſim,hos urit inuidentia: Hisocioſadicor: illis diſplicet Diuerſauitæratio: nec deſuntquibus Obeſſeuidear mediocri hac ſapientia. Tuquoq; uereris ne quid in te perpetrem. Nonhic mearum, ne time, rerum eſtſtatus, Regesut àme metuere deceat, Creon. Attu quid in me perpetrasti iniquius? Natamelocaſticui tibi lubitum eſtuiro: Atego maritum proſequorodio meum. Nectemerèopinor ista geβiſti:neque Rebusſecundisinuideo: quin nuptias Facite,beati uiuite: latebras fugæ Permittetantùmhic. læſalicet, iniurias Muſſabo:diſcamcedere melioribus.
Cr.Specioſaſunthæc,blandaque auribus, tamen Vereor,repostum ne coquas animo malum. Atqueadeò,tanto credo quàmpridem minus. Præcipitisiræmulierem, aut etiam uirum, Vitesfacilius, quàmmodestum atque tacítum Deſinemorandi fando cauſasnectere. Abi:ſtatutumeſtita: nec ars ulla faciet Iſticut habites, me peroſahostiliter.
Med.Pergenua quæſo,perque deſponſamrecèns.
Cr.Ah,uerba perdis. neutiquam perſuaſeris.
Med.Etme repelles, haud reueritus ſupplicem?
Cr.Equidemfamiliænon meæte præfero.
Med.Opatria, ſubijtnunc recordatio tui.
Cr.Quanil ſecundumliberos mihi charius.
Med.Oamor, hominibus peſtisexitiabilis.
Cr.Perindeopinor, res uti ſeſedabit.
Med.Quisauthor horum, tu memento Iuppiter.
Cr.Abſcede,inepta, meque curis libera.
Med. Curæpremunt me, nec egeo curis nouis.
Cr.Hincexigêreſubitòſeruilimanu.
Med. Noliobſecro,ſedid te ſineexorem Creon.
Cr.Adhucmoleſtamulier eris, uti uideo.
Med.Abibo.non, hoc ut precibus impetrem, ago.
Cr.Quorſumigitur urges, nec meo abſcedisſolo?
Med.Vnuminſtruendæmodòfugæindulge diem: Etquandòcuram hanc genitor abiecit, ſine Mecomminiſciliberis opem ultimam. Miſereſcathorum. nam & tibi ſuntliberi. Parensparentis calamitatibus faue. Namnulla cruciat cura me exsilij mei, Sedliberorum miſeriæme macerant.
Cr.Haudimpotenti mente ſum,& tyrannica: Quinſæpedamno mihi meus pudor fuit. Etnunc apertèmulier erratum meum Præuideo.uerùmuince, quod uis accipe. Præmoneotamen id, ſimorantem craſtinus Hicte uidebit Phœbus,ac natos tuos, Actumeſt,periſti,fixa ſtatſententia. Nunc,ſineceſſeeſt,lucis unius moram Permitto.nam nil interim patraueris Horum,timore quæme habent nunc anxium.
Cho.Infelixmulier, miſera,malis Miſerisobnoxia, quòtandem Teuertes? cuius amicitiam, Cuiustectum, aut terram inuenies Portummalis? Traxitineluctabile fatum Inmare te Medeamalorum.
Med.Malècuncta cedunt undecunque. quìsneget? Sedne putetis peβimèhac ſuccedere, Sponſisadhuc mihi pugna ſuperestcum nouis: Ingensfuturus eſtlabor cum affinibus. Credistyranno quiſſeme palparier, Niſubfuiſſetſpeslucri uel ſpesdoli? Supplexfuiſſem?contigiſſemilli manum? Atille tanta præditusuecordia eſt Vtcum liceret obuiàmconatibus, Sime expuliſſet,ire, permiſitdiem Huncme manere: tres ego hoſtesqua meos Mactabo,patrem, filiam, meum uirum. Sedtanta leti cum facultas ſuppetat, Vndeinchoabo, dubia, amicæ,fluctuo. Subdámnethalamis nuptialibus faces? Anferro acuto rupta fodiam pectora, Ingreſſafurtim tectum ubi torus sternitur? Sedme moratur una res: ſicapta ſim Intecta ſcandens,per dolum dum rem gero, Peremptariſusexhibebo maleuolis. Atuſitatampræstatinſiſtereuiam, Cuiusperita ſum,necandi pharmacis. Eſto,perierint: quod recipiet me oppidum? Quoderit aſylum?fida quæfidi hoſpitis Domuspatebit, protegétueperfugam? Nuſquameſt.manebo paululum, dum ſtabilia Alicundenobis præſidiaſeſeofferent. Dolisadoriar, clamque perfungar nece. Sipellat hinc me fors ineluctabilis, Mucroneperagam facinus ipſauel palàm. Lubensperibo, modòqueam illos perdere. Adculmen imus præcipitisaudaciæ. Reginanobis culta ſemperunicè Hecatetriformis, artis adiutrix meæ, Teiuro, noſtraquæcolis penetralia, Noſtroèdolore nemo referet gaudium. Hisluctuoſasatque acerbas nuptias, Affinitatemfunebrem, & meam fugam Reddam.eia cunctis utere ſimulartibus Medea,cuncta conuoca conſilia.age, Aggrederefacinus. nunc opus constantia, Animoqueforti. quæferas, uides. caue Vtne propines riſuinepotibus TeSiſyphæis,nuptijsque Iaſonis, Te,patre claro, Solequeproauo editam. Peritaes ipſa,deinde nata fœmina, Ignauaquibus eſtmens honeſtaad omnia, Adturpe ſupereſtfacinus omne audacia.
Ch.Retroad fontes ſacraferuntur Flumina,ius & fas uertuntur. Hominumplena dolis conſilia, Necpacta fides dijs ſatcerta eſt. Audietex hoc muliebre bene Genus.accreſcetgloria nobis. Noniam deinceps fama ſiniſtra Traducetfœmineumſexum. Exhoc mutabit Muſamodos Vatumpriſcorum,qui cantu Muliebremcelebrant perfidiam. Atſicœleſtemelos citharæ Nosdocuiſſetcarminis author Phœbus,paria audiſſet Progeniesuirûm. Sedmulta potest longior ætas Nobisexprobrare, uirisque. Attu patriam deſeruisti Animiuecors, uecta gemellos Transſcopulosponti, ac peregrinam Habitasterram, orbata cubilis Tædisuidui, ac miſerahinc exul Eijciereignominioſe. Perijtreuerentia iurisiurandi. nullus ſupereſtGraijs Pudor,in cælumſedreuolauit. Tibiuerònec patria domus est, Infelix,in quam ceu portum Perfugiase thalami curis. Sed regina potentior Occupataulam.
Iaſ. Nonnunc, sed antêſæpeperſpectumeſtmihi Quàmſitmalum impotens & immedicabile Iraaſpra.licitum fuerat & terra, & domo Hictibi frui, ſiquidemtuliſſesmolliter Potentiorumimperia, quænunc exulas Obuana uerba, quae moleſtiammihi Minimèfaceſſunt.perge, uti facis, dicere Longèuirorum peβimumeſſeIaſonem. Atquæin tyrannos blatteraſti,ſiexul es Obhæc,recenſepro lucro iuſſamfugam. Egoſæuientummolliebam principum Animosferoces, ne exulares: tu tamen Stultaeſſepergis, prodigens conuitia, Dirisquereges deuouens. itaque exulas. Neciſtaamicos me mouent ut deſeram. Adſum,tuisque commodis mulier uaco, Vtne recedas hinc inops cum liberis, Egénsue rerum. multa ſecumincommoda Ferrefuga ſueuit.ſednec indignèfero, Necuelle poſſummale tibi, etſime oderis.
Med.Opeβimeundequaque. nam imbecillitas Conuitiarime ſinittantùmmea. Meadiſti,adiſti,maximèmortalium Exoſedijsque, mihique, cunctisque hominibus. Nonfortitudo eſtiſta,non fiducia, Læſosamicos contueri comminus, Sedmorbus unus omnium grauiβimus Additushominibus, impudentia. id tamen Abste probèactum eſt,quòdadieris: ego ut leuem Animumdolore, iurgia in te congerens: Ettu uiciβimſentiasmoleſtiam. Etprimùm,ut àprimis initijs ordiar, Salutisauthor tibi fui, ut Graijſciunt, Quoſcunquetecum uexit ArgoPelias. Flammamuomentes iuſſuses tauros iugo Supponere,& letale ſulciscondere Semen,draconem ſæpein orbes nexilem, Circunuolutumuellus auro fulgidum, & Soporenunquam feſſauictum lumina Fallere:perempto tibi dedi illo cernere Vitalelumen: prodito patre et domo, ApplicuiIolchonte ſecuta,tibi nimis Hicobſecundās,ac mihi parum prouidens. Peliamperemi, morte qua nulla grauior, Manuſuorumliberorum. ſuſtuli Tibimetum omnem. tu tot ob beneficia Nosprodidiſti,prædoperfidiβime, Nouasſecutusnuptias, poſtliberos Deme creatos. orbus etenim ſifores, Veniamdediſſemconiugis cupido nouæ: Deinpeieratis dijs fides fluxa: ac ſatis Statuerenequeo, quos putabas tum deos Regnare,credas nunc quoque, an potius nouum Iuseſſefasque traditum mortalibus, Vtqui tibi ipſies conſciusperiurij. Otacta ſæpedextera, ôſæpegenua Fruſtraprehenſatibi manu infidiβima, Vtſpesfefellit! age,uelut amicūadloquar, Sperantisinſtaraliquod abs te commodum. Etenimrogando detegam ſcelustuum. Quònunc reuertar? ſpretaquòme conferā? Anad penates patrios, ac patriam, Quam,te ſecuta,prodidi? an potius petam Peliæmiſellasfilias, quæme hoſpitem Tractentbenignèpatris ob necem ſui? Siceſt,amicos perdidi domeſticos: Quosnon decebat afficere me iniuria, Tepropter, hoſtesuniuerſosreddidi. Ergobeatam inter Pelaſgidasnurus Mereddidiſtipro his beneficijs. uirum Sumſingularemnacta, fidumque miſera. Siprofuga cogor hoc ſoloegredier, inops, Deſertaamicis, ſola,ſolisliberis Comitata,pulchrum elogium erit ſponſonouo Mendicaproles, exulans, cum coniuge, Cuidebet, aura quòdfruitur. OIuppiter Adulteriniindicia cur certa hominibus Auridediſti,ſeduirûmin corpore nota Impreſſanulla eſtunde noſcanturmali?
Ch.Grauisira res eſt,& malum inſatiabile Amiciamicis conſeruntcum iurgia.
Iaſ.Me,ut uideo, oportet eloquendi eſſehaud rudem, Verùmgubernatoris inſtarcallidi Effugereſummalinteorum margine Loquacitatemmulier iſtamfutilem. Ego,beneficium quandònimium exaggeras, Veneremſalutisautumo auctorem meæ, Ducemquecurſus,nec deûmaut hominum alteri Debereob illa ſentiome gratiam. Ingenijacumen acre ſuppetittibi: at Orationisarrogans iactantia eſt, Eacum recenſes,quæcoacta feceras Amore,duris nos ut èlaboribus Eruerepoſſes.illa tamen examine Librarenolo exactiore. ſicubi Profueris,agnoſcolibens beneficium. At,ut docebo te, incolumitate ex mea Plusquàmdediſti,ad te redundat commodi. Primùm,Pelaſgam,patria pro barbara, Terramcolis, ubi lex & aequitas uigent, Neciura cedunt gratiæuel uiribus. Omnesquedoctam te eſſeGraijintelligunt: Famaqueflores. finibus ſiin ultimis Orbishabitares, mentio haud fieret tui. Mihinec aurum ſitdomi aggeſtum,neque Orpheacanendo ſuauitasquæuicerit, Splendoreſinon ſortishæcdecoret fauor. Hæcdicta noſtrisſintſuperlaboribus, Contentionemquandòad hanc me prouocas: Atquæexprobraſtiregijs de nuptijs, Primùm,reperies hic ſapereme, dein uirum Ettemperantem, & tibi, meisque liberis Fidelemamicum. ſedquieſcetu interim. Vtme Corinthonex Iolchocontuli, Cumulomalorum inexplicabili obrutus, Quidcomminiſcicommodum potui magis, Quàmſipuellam regiam exul ducerem? Non(quodtibi ægreeſt)quòdtorum odiſſemtuū, Sponſæqueamore ſauciusforem nouæ, Necnumero ut ulli liberûmcontenderem. Satliberorum eſt.de ſobolenil conqueror. Sed,quod putandum plurimi eſt,ut ſplendidè Aeuumexigamus, neue penuria premat, Quippeindigentes qui fugere procul ſciam Cunctosamicos: utque familiæmeæ Prodignitate, liberos educerem, Exteque natis gignerem fratres, pares Quosſimulhonorum per gradus producerem, Meamquepoſtquamconſtabilijſſemdomum, Felixut eſſem.liberis ſanètibi Haudeſtopus alijs: mihi ueròutile eſt Conſulerenatis per futura pignora. Numcogitaſſeuideor abſurde?torus Modòne angat animum, haud iſtudipſadixeris. Ateòmulierum creuit impotentia: Siconiugalis ſaluaſitfides tori, Tumcuncta rectècreditis ſuccedere. Sinhac ſiniſtrèparte quidquam euenerit, Quæchara fuerant, ſuntſtatiminimiciβima. Atquàmfuiſſetprocreaſſeliberos Aliundemelius, nec fuiſſefœminas? Exemptaquantis uita foret hominum malis!
Ch.HæcpulchrèIasonperpolita oratio eſt, Atmihi uidere (inuitaquanuis, proloquar) Egiſſeiniquè,coniugem cum proderes.
Med.Quàmnoſtrauulgo diβidetſententia! Orationisqui probus erit artifex, Factisq;iniquis, hunc reor grauiβima Pœnaeſſedignum. nam quæiniqua comere Segloriatur lingua, non maleficio Vlloabſtinebit,ac uacua ſapientiæeſt. Igituromitte ſplendidiscoloribus Fucareuerum, & eloquendi uiribus. Verboquidem uno te ſubitòconfecero. Siquidemfuiſſesuir bonus, te oportuit Nonhæcamicis clam peregiſſe,at prius Meperſüaſanuptias facere nouas.
Aeg.Medeaſalue.hoc pulchrius proœmium Nemohabet, amicos quo ſalutaritſuos.
Med.Saluepropago prouidi Pandionis Aegeu.unde in iſtudcontuliſtite ſolum?
Aeg.Phœbiuetuſtumdeſerensoraculum.
Med.Curumbilicum faticanum adiſtiſoli?
Aeg.Proliscupido conſulereadegit deum.
Med.Etſobolisorbus, per deos, æuumexigis?
Aeg.Orbus,uoluntas quandòſictulit deûm.
Med.Cœlebsne, uinctus an iugali copula?
Aeg. Haudnuptialis fuimus expertes tori.
Med.Quidtandem Apollorettulit de liberis?
Aeg. Carmenfacultatem ſuprahumani ingeni.
Med.Reſponſanobis noſſenum fas eſtdei?
Aeg.Faseſt.peritænanque mentis indiget.
Med.Quidergo dixit? ſcireſifas eſt,refer.
Aeg.Vtrieminentem ſoluereuetuit pedem.
Med.Nempeantequāfacias quid, aut quem adeas locū.
Aeg.Priuspaternam quam adiero rurſusdomum.
Med.Tucuius ergôad hancce tellurem uenis?
Aeg.Pittheustyrannus quiſpiameſtTrœzenius.
Med.Pelopis,ut aiunt, filius ſanctiβimus.
Aeg. Communicareoraculum cum illo uolo.
Med.Sanèperitus talium & gnarus uir eſt.
Aeg. Mihiqueamicos inter acceptiβimus.
Med.Sitauſpicatumquicquid animo deſtinas.
Aeg. Curcorpus, oculusque ita tuus contabuit?
Med.Aegeu,maritus peβimushominum eſtmeus.
Aeg. Quidais? apertèprofer ægritudinem.
Med.ImmeritamIaſonafficit me iniuria.
Aeg. Quinam?profare quicquid eſt,apertius.
Med.Habetſuprame coniugem domus heram.
Aeg. Nempeauſusiſtudfacinus eſtfœdiβimum?
Med.Siceſt.priores nunc amicos deſpicit.
Aeg. Amorecaptus, an torum exoſustuum?
Med.Ingentiamore, nec ſuisfidus manet.
Aeg. Valeat,malitia ſimodòeſtqua prædicas.
Med.Affinitatemconcupiuit regiam.
Aeg. Quisconiugem illi dederit, hoc ediſſere.
Med.Is,qui Corinthiſceptramoderatur Creon.
Aeg. Veniammeretur mulier iſtetuus dolor.
Med.Adhæc& exul hoc miſerapellor ſolo.
Aeg. Aquo? recens hoc denuo narras malum.
Med.Regnoexulare me Creoniſtoiubet.
Aeg. Sinithoc Iason?nec equidem hoc facinus probo.
Med.Verborepugnat, exigi re non uetat. Sedte per iſtudoro mentum, per tua Tegenua ſupplex,ſupplicestendo manus, Miſerere,miſereremulieris miſerrimæ: Necorbam amicis, exulemque deſpice. Regnodomoque contubernalem excipe. Sicefficacem ſortianturexitum Quæàdijs petiſtiliberis ſuper,ipſeque Moriarfelix. comminiſcihaud alteram Qualisrepert eſtſpontè,potuiſſesuiam. Dehincfaxo ne ſisſterilis,& ſoboledomum Fundaboueſtram.tale noui pharmacum.
Aeg.Permultaſuntcur facere tibi gratum hic uelim. Primùmdeorum, liberûmdein gratia Quospolliceris. muneri nanque huic ego Inefficaxſumtotus. ita profectòhabet. TuſiCecropiumadueneris ſolum,hoſpitem Reciperenitar, cultor ut iuſtiunicè. Præmoneotantùmid te mulier, ex hoc ſolohaud Teduco: uerùmſpontèſiperueneris Noſtrasad ædes,tuta mecum manſeris. Necuim time. te neutiquam dimiſero. Quineffer ipſaſpontègreſſumhinc. nam id uelim, Mecriminandi ne ſithoſpitibuslocus.
Med.Idfiet: at ſidederis, ita fore hæc,fidem, Votisabunde ſatiserit factum meis.
Aeg.Mihine parum credis? quid hic eſtſcrupuli?
Med.Credo:ſedodit me domus Peliæ,& Creon: Necme ut reuellant hi tuo ſinesſolo, Iuratus,ac uinctus ſacramentomihi. Verbisligatus, teſtibusquedijs, meus Fiesamicus, nec fidem præconibus Quime repoſcent,facilèhabebis. namque ego Infirmaſum:illis regna, uires, oppida Largèſuperſunt,ac opes tyrannicæ.
Aeg.Probèelocuta es mulier, atque prouidè. Etquandò uiſumeſtſictibi, non abnuo. Aduerſushoſteshunc tuos prætendere Poterocolorem: tutiusque iſtudreor. Præſidiamuni, uerbaque ac deos præi.
Med.Iuraſolumterræ,patremque mei patris Solem,deorumq; uniuerſumadijce genus.
Aeg.Quidpræbiturum,uel negaturum? refer.
Med.Quòdnon repelles exulem regno tuo: Necſimeorum quiſpiamuelit hoſtium Educere,haud id uiuus & uolens ſines.
Aeg.Tellurem& almum deiero Solis iubar, Deoſquecunctos, firma fore quæpoſtulas.
Med.Sateſt.quid autem pœnæerit ſipeieres?
Aeg.Quæpeierantes pœnaconſequiſolet.
Med.Auibusſecundisperge, cuncta rectè habent. Egote reuiſamprotinus, ubi fecero Quædeſtinaui,& quæuolebam, ubi aſſequar.
Med.OIuppiter,Iouisquefas, faxque aurea Phœbi,trophæumnunc feram illuſtriβimum. Nuncrectàad ipſamtendimus uictoriam. Spesexpetendi de hoſteſupplicijdatur. Namquàpericli ſupereratuel plurimum, Portusrepertus natus eſtPandionis. Poſthacrudentem principem ligabimus, Curſumtenentes rectà ad urbem Palladis. Nunccuncta prodam, mente quæcœlaueram. Acdicta crede ſeriò,quæproloquar. Mittamè miniſtrisquempiam, qui Iaſonem Accerſatad me. pòſtubi peruenerit, Orationeblandiore colloquar. Rectèuideri nuptias & ordine Factas,quibus me bene merentem prodidit, Necparuaſecumferre dicam commoda: Petamquenatis hic licere uiuere: Nonquòd relinqui liberos uelim meos, Ethoſtiumhic exponier ludibrio: Sedut puellam regiam perimam dolo. Namdona ſponſæquæferant, natis dabo, Subtilepeplum, cum corona nexili Exauro, ut iſtocmunere redimant fugam. Quòdſirecepta dona corpus tetigerint, Peribitipſa,& quiſquisadmorit manum. Sicimbuentur efficaci pharmaco. Atquehic loquendi de his mihi ſtatuammodum. Sedcorda mœrorobruit, cum cogito Quantumſuperſitperpetrandum dehinc ſcelus. Mactabonatos: nec manu quiſquammea Hosliberabit. pòſtubi turbauero PenitusIaſonisdomum, uertam ſolum Profuga,peremptis liberis chariβimis, Cædeinquinata dexteram nefaria. Noneſtferendum, fœminæchariβimæ, Riſusut hoſtimateria ſim.ſiceat. Quidenim relictum eſtcur iuuet dehinc uiuere? Namnec patria, nec mihi domus, nec miſeriæ Perfugiareſtantulla. tunc inſanij, Patriospenates cum reliqui, credula HominiPelaſgo,qui fauente numine Pœnasrependet. nam nec ex me liberos Viuosuidebit dehinc, nec èſponſanoua Gignet,uenenis ſedmala peribit malis. Menemo poſthacinſimuletignauiæ, Autimbecillem deſidémuecenſeat. Quincontràamicis beneuolam, hoſtibusgrauem. Namquiſquisiſtisprædituserit moribus, Aeuumperenni laude clarum tranſiget. Arcananobis quandòcredis pectoris, Prodeſſecupio tibi, ac tueri publicum Mortaliumius, fasque. quare ſuadeo Netam nefando ſcelerete contamines.
Med.Hæcfixa perſtant.ac tibi ignoſcipoteſt Iſtæcloquenti, quæpari haud premerísmalo.
Ch. Mactareſobolemmulier audebis tuam?
Med.Idnempe coniunx maximèindignèferet.
Ch. Ettu miſerijsmaximis cumulaberis.
Med.Siceat. inanis omnis eſtoratio, Abinſtitutoquærefrenet. uerùmage, Operafideli ſemperutimur tua Adcuncta, tectam quæfidem deſiderant. Adducmaritum. at ne reuela regibus Conſilianostra, ſiſapis,& es fœmina.
Med.Etego laboris huius adiutrix ero. Namdona mittam, pulchrius quibus nihil Nuncinter homines eſt,ſatid ſcio,peplum Tenueferentes filios, & aureum Orbemcoronæ.Sedministrorum illico Aliquemneceſſeeſtferre mundūhunc muliebrem. Felicitatenon fruetur ſimplice, Sedmille ſanècommodis cumulabitur, Tenacta thalamo coniugem, uirum optimum, Adeptacultus quos patris mei pater Phœbus,ferendos posteris dedit ſuis. Hæccapite manibus dona nuptialia Nati,ac beatæferte ſponſæregiæ. Nonreſpuendacapiet utique munera.
Nūt.Regiapuella modòperijt, atque genitor Creon,uenenis illiti pariter tuis.
Med. Gratumattuliſtinuntium. deinceps meos Interbeneuolos, ac amantes nostri eris.
Nūt.Quid?mente ſanamulier es? an deſipis? Domumtyranni funditus cum uerteris, Audiregaudes, nec facinus istud paues?
Med.Nondeeſtad ista quod queam rependere. Sedne grauere tantulum nobis moræ Dare,pereundi donec explices modum. Nammorte functos ſiſciammiſerrima, Cumulabisanimum gaudio duplice meum.
Nūt.Vtgemina proles cum patre aduenit tua, Etconiugalis attigit limen domus, Famuli,dolori quibus erat tuus dolor, Gaudemus,aures omnium citòperuolat Rumor,maritum teque pacto fœdere Conſopijſſepriſtinamdiſcordiam. Hictangere manus, ille flauum uerticem Mulcerepueris. ipſequoque prægaudio Puerosgynæceumuſquelætusproſequor. Athera colenda quætui nobis loco Succeβit,antequam puerulos uiderat, Vulturenidenti intuens Iaſonem Hærebat:at pòstmœſtatriſtislumina Abſcondit,ora retro flectens candida, Quippepuerorum grauiter aduentum ferens. Sedleniebat molliter puellulæ IrasIaſon,diſſerendotalibus: Aduerſumamicos ne fueris aſpera.animum Compone.rurſusflecte uultus, ac puta Hoseſſeamicos, quos maritus diligit. Etdona ſuſcipe,& patrem exora tuum, Hincne releget pignora, meam in gratiam. Atilla mundum ut uidit, haud uiro amplius Negarequicquam ſuſtinuit.ac antequam Tectisabeſſentgenitor & nati procul, Ornatapeplis ipſauerſicoloribus, Mollemcorona preβitaurea comam, Seſenitentis ante ſpecliſplendidum Aequorrefingens: ac renidens ſuauiter, Spectabatumbram corporis inanimem ſui. Deinſedeſeſeſubleuansèregia, Pertecta graditur lætadonis, molliter Eburnaterræcollocans ueſtigia, Etcolla fixo ſæpeſpectanslumine. Attriſtepost hæcincidit ſpectaculum. Coloremutato ſubitusiterum tremor Obliquamembra uexat: ac ægrèthrono Præoccupatopotuit efficere ne humi Prolapſarueret. tum pediſſequaquædamanus IrameſſePanos,aut deûmcuiuſpiam Rata,eiulauit lugubre. antècandidis Namtincta ſpumisora uidit, & oculis Circunrotaripupulas, & ſanguinis Inanecorpus. eiulatum flebilem Deinexcipit ploratus. alia ipſumad patrem Feſtinat,alia calamitatem coniugis Nouumad maritum currit ut recenſeat. Totain tumultus uerſauarios regia Strepebat.& iam curſoraccelerans gradum Laſſuscitatum, ad terminum peruenerat. Hæcmuta, clauſoquæiacebat lumine, Suſpiriatrahens grauiter, expergiſcitur. Miſeragerebat cum duplice bellum malo. Namquæpremebat uerticem auro tortili Corona,mirum, flammeam ſcaturiginem Voracisignis euomebat. at pepli Tenues,tuorum liberorum munera, Niueumexedebant corpus, & miſeræcutem. Porròilla ſurgensèthrono, comam igneam Rotat,huc & illuc uſtaiactans tempora, Quærenscoronam excutere: at inſolubilis Aurumtenebat nexus: & quoties comam Quatiebat,ignis ſæuiebatacrius Duplo.mali tum uicta magnitudine Cecidit,parenti cognitu tantùmſuo Facilis:nec oculis forma conſtabatſua, Decornec oris. uertice èſummocruor Stillabatigne mixtus. auulſaoβibus Caro,uenenis per genas tacitis fluit, Ceutædalentis læſaſudatlachrymis, Resdira uisu, terror omnes occupat. Tangerecadauer nemo ut auſit.ſcilicet Magistraſorsaduerſanos erudierat. Ignarusautem genitor infœlixmali, Vttecta primùmcontigit, cadaueri Infuſusingemuit, & ulnis comprimens, Atqueoſculatus,ſoluitora talibus: Onata miſera,quis deorum perdidit Sicmorte fœdate? quis orbauit ſenem Capulopropinquum, tristeque ſilicernium? Vtinamliceret nata tecum commori! Vtlachrymis & luctibus fecit modum, Senilecorpus alleuare dum cupit, Peplisadhæſittenuibus, uti laureis Ramisadhærethedera. tum certaminis Horrendafacies oritur: ille tollere Genuaexperitur, illa contrànititur. Sinuim parabat, uiua uellens uiſcera Nudabatoſſa,deinde ſenſimlangüit. Fugienteuita ſpiritumtandem miſer Efflauit,impar inualeſcentimalo. Iamiuncta genitor nataque cadauera iacent, Dignumprofectòlachrymis ſpectaculum. Dete quid opus oratione? ſenties Pœnæexpetitæiam uiciβitudinem. Haudprimitus nunc eſſeres mortalium Vmbrasfugaces credo. nec dubitauerim Hosqui uidentur ſapere,uerborum aucupes Hoscurioſos,aſſeuerareomnium Iureeſſehabendos optimo ſtultiβimos. Certèbeatus nullus eſtmortalium. Vtaffluunt res, ille fortunatior Illoputetur, haud beatus ſittamen.
Cho.Iure,ut uidetur, plurimum hodie congeret Deusmalorum in Iaſonem.infortunij Tuimiſertumest ôCreontisfilia Miſella,thalamis quæprocul ab Iaſonis Adtecta Ditisfuncta fato duceris.
Med.Certumeſt,amicæfœminæ,celerrimè Natisperemptis hoc ſolodiſcedere. Necocioſedeſidendodexteræ Infeſtioridare necandos filios. Morineceſſeeſtliberos penitus meos. Quandòid neceſſeeſt,nos trucidemus utique, Quiprogenuimus. uerùmage anime, accingere. Ecquidmoramur dira patrare ſcelera, Etquæneceſſeeſtperpetrare? age ômanus Meamiſera,enſemcape, cape, ac ad carceres Progredereuitætriſtis,ac ne defice. Necſubeatanimum liberorum memoria Quosedidiſti,ôchara, & obliuiſcere Fuiſſenatos breuiculum hunc diem tuos. Pòſtdeinde luge. nam tametſioccideris, Charifuerunt, mulier autem miſeraego.
Ch.Oterra, lucidumque Phœbiiubar, uidete, Aſpicitepeſtilentem Hancfœminam,& cruentam, Manumtrucem priuſquam Inliberos uerterit: Quide tua ſtirpeaurea Ducuntoriginem. Quammetuo, deûm Neimbuat hominum ſanguisdextram! Attu cæligenæmoderator Lucis,cohibe, reprime, furiam Pellecruentam & miſeramtectis Eferalibus. incaſſumlabor Deperitob natos ſuſceptus. Pignorafruſtrachara genueras. OSymplegaduminhoſpitaſaxa, Quædeſeruiſti,anguſtasfauces, Miſeraunde tibi furor hic animi? Vndeatrox cædescumulatur? Quiſquisconſanguineaterram Imbueritcæde,ac macularit Sanguinedextram, uindicta comes Vrgetſæua,ac dij mala plurima Hincdomibus cœlitusimmittunt.
Puer. Quidagam? parentis quodmodo hei fugiāmanus?
AlterIgnorofrater chare, perijmus utique.
Ch.Audispuerorum audis uocem Omiſera,ôinfelix mulier, Tectumingrediar, pignora rapiam è Cædenefanda.
Puer.Perôdeorum numen opitulamini Dumlicet, in ipſispenèretibus ſumus.
Ch.Miſeraaut ferrum aut ſilicemgeſtas Pectore,quæpropria mactabis Dextra,pignora quæpeperiſti. Vnamſeculamemorant, unam Ino,quam fœdaſſecruore Suirecenſentpignoris charam manum, Necſpontè,diro ſedfurore percitam, InſanientemIunocum miſeramdomo Exegit.oblita cædenatorum impia Perijtperemptis liberis mortis comes, Progreſſalittus ultra, in æquordecidens. Quidſcelerisiam reſtatinauſum? Ofœmineithamali curæ Plenianxiferæ,quanta èuobis Hominestorquet lerna malorum!
Med.Quàmmulta contràſuppetuntquæredderem, Sinon utrinque teſtiseſſetIuppiter Quamdebuiſti,ac rettuliſtigratiam. Spretísnenoſtrisnuptijs tu molliter Vitamperageres, mihique miſeraeilluderes? Regiaqueuirgo, & qui dedit nuptūhanc, Creon, Impunean unquam me expuliſſenthoc ſolo? Igiturleænamme uoca, aut Scyllam,ut lubet, Thuſcumobſidentemlittus. ut par eſt,tuum Animumuiciβimperculi moleſtijs.